Django Series part 01 සිංහලෙන්

[isuru mahesh perera]

What is Django ?

django කියන්නේ python language එක base කරන් හදපු framework එකක්.

then What is framework ?

application එකක් build කරන්න ඕන කරන tools වල එකතුවක් කිසියම් standard එකක් එක්ක. එකියන්නේ authentication & authorization , form validation, database mapping, security වගේ තව ගොඩක් දේවල් වල එකතුවක්.
තව framework එකක ඒගොල්ලොන්ට අදාලව වෙනම rules තියනව... අපිට එතොකොට e rules follow කරන්න සිද්දවෙනවා

හරි එහනම්, Django පටන් ගන්න කලින් මේ post එකෙන් python basics ටික cover කරන්නම්.. එතොකොට එක python වලට aluth එක්කෙනේක්ටත් උදව්වක් වෙයි...

Python Introduction

Python is one of the high-level, support multiple programming paradigms, interpreted and general-purpose programming language that is easy to use.

python කියන්නේ general purpose language එකක් නිසා ඔයාට ගොඩක් දේවල් වලට use karanna puluwan .

• Web Development
• Machine learning
• Data Science
• Robotics
• Scripting

මම දකින විදිහට python කියන්නේ දැනට තියන ලස්සනම, එවගෙම් ගොඩක් strong, programming language එකක් :wink:

හරි එහෙනම් මුලින්ම python install karaganna download

Variables
data store කරන්න පුළුවන් Tempory memory allocation unit ekak

# string
name = "john"

# numbers
age = 22

# boolean
hasError = True 

# in python world everything is an object
type(name) 
<class 'str'>

Control Flow
කිසියම් condition එකක් මත අපේ program එක run වෙන්න ඕනෙනම් අපි if / else use කරනවා

python වල code block වල (loop , ifelse , function ) scope eka (සරලව කිවොත් area එක) අපි define කරන්නේ indentation walin.
අපි indentation වලට spaces 4ක් use කරනවා...

# single condition

condition = True

if condition:
   print('condition is true this will execute')

else:
  print('condition is false this will execute')

# multiple condition
if condition:
  pass
elif condition:
  pass
else:
  pass

Ternary Operator
මේ operatior එකෙන් condition statement single line ලියන්න පුළුවන්
[If True] if [Expression] Else [If False]

name = "john"
hasJohn = True if name == "john" else False

Collections
LIST,
multiple values store කරන්න පුළුවන් data structure(layout ) එකක්
mutable (update-able) - එකියන්නේ list එකේ store කරපු values change කරන්න පුළුවන්

# js wala array ekak wage
# list eka index eka patan ganne 0 walin

names = ['john', 'max', 'kevin']

names[0]
# john

names[1] = "ann"

names
# ["john", "ann", "kevin"]

Tuple
constant list එකක් එකියන්නේ change karanna bari list එකක් ()

names = ('john', 'kevin')
names[1] = "max"

Traceback (most recent call last):
  File "<stdin>", line 1, in <module>
TypeError: 'tuple' object does not support item assignment

Dictionaries

key value pair එකක්...
mutable datastructure ekak
js වල object එකක් වගේ. php වලනම් assosiative array එකක් වගේ

person = {
   'name': 'max',
   'age': 23
}

person['name']
# max

Loop
අපිට මොකක් හරි task එකක් repeatedly කරන්න ඕනනම් අපි loop use කරනවා..
condition eka false wenakan loop eke body eka execute wenawa..
loop එකක structure එක තමා පල්ලහ දාල තියෙන්නේ

# while loop

number = 1

while number < 6:
  
  print(number)
  number += 1         # 1, 2, 3, 4, 5

# for loop

numbers = [10, 20, 30, 40]

for n in numbers:
  print(n)            # 10, 20, 30, 40

# single line

person = {
   'name': 'max',
   'age': 23
}

# items() method used to return list with all keys and values
# [ ['name', 23], ['age', 23] ]

for key, value in person.items():
   print(key)        # name , age
   print(value)      # max , 23

Functions

A function is a block of code which only runs when it is called.

input - pass data (arguments)
process - function body
output - return data from the function

# python wala function ekak define karanna 'def' keyword eken
               
def sum(num1, num2):
       
  result = num1 + num2
  return result 

 sum(10, 20)   # 30

python keyword arguments support
sum kiyana function eka mehema call karanna puluwan
sum( num1= 10, num2=20)

python *args & **kwargs (js wala rest operator eka wage)

*args  operator - function eka call karaddi pass karana arguments array ekakata convert karanna puluwan

def sum(*args):
   print(args) # [10, 20, 30]

sum(10, 20, 30)

**kwargs operator - function eka call karaddi pass karana keyword arguments dicitonary ekakata convert karanna puluwan

def sum(**kwargs):
   print(kwargs) #  { 'first': 10, 'second': 20}

sum(first=10, second=20)

scope

සරලව බැලුවොත් scope එක කියන්නේ variable access කරන්න පුළුවන් area එක
Python follow කරන්නේ LEGB RULE එක

• Local(L) - Defined inside function/class
• Enclosed(E) - Defined inside enclosing functions(Nested function concept)
• Global(G) - Defined at the uppermost level
• Built-in(B) - Reserved names in Python builtin modules

local -> enclosed -> global -> builtin

# local

name = "john"

def sayName():

    name = "kevin"
    print(name)

sayName()

# methandi print wenne kevin kiyana local varibale eka... global varibale eka access karanna onanm "global" keyword eka use karanna wenawa (php wage)

# global

name = "kevin"

def sayName():

    global name
    print(name)

sayName()   # kevin kiyana global variable eka

# enclosed

name = "global name"

def sayName():
    
    name = "outer name"
    print(name)   # global name eka access karanna onam variable eka issarahin **global**  keyword eka use karanna

    def innerName():
        
       name = "inner name"
       print(name)     # outer name eka access karanna onam variable eka issarahin **nonlocal** kiyana keyword eka use karanna ona

   innerName()

sayName()

# Built-in Scope 
from math import floor 

# floor = 'global pi variable' 

def outer(): 
     
     # floor= 'outer floor' 
	
     def inner(): 
	# floor = 'inner floor variable' 
	print(floor) 

     inner() 

outer() 

**LEGB RULE**
1) floor eka inner function scope eke define karalada balanawa , thiynawanm eka gannawa
2) nathnm outerscope eke define karalada balanawa, thiynwanm eka gannawa
3) nathnm global eke define karalada balanawa, thiyanwanm eka gannawa
4) nathnm built-in scope eke balanawa, nathnm error ekak throw karanwa "floor is not defined" 

Guys meka simple overview එකක් විතරයි. ඔයා තව ගොඩක් දේවල් ඉගෙන ගන්න වෙනවා. මේ basics ටික තමා අපි django වල ගොඩක් වෙලාවට use කරන්නේ.python වල oop part එක මං දැම්මේ නැහැ මට අද time nathi නිසා. කට්ටිය කැමතිනම් කියන්න මං මේක ඉස්සරහට continue කරන්නම්

[dev_lak]

niyama wadak machn... wade continue krnna

[Nubelle]

meka patta mchan @waex97 supiri

[root]

superb bro. 2nd part ekath one ikmanata

[imadusanka]

thanks bro. Keep it up

[MrCentimetre]

@waex97 හැමෝටම තේරෙන විදියට පට්ටෙම ලියලා තියෙනවා.නියමයි :*

[root]

2nd part eka one

[Kalana]

niyamai wade digatama karan yanna

[Lakshan dhanuka]

hoda wadak bro digatama karanna